وایتکس چیست؟
آب ژاول یا وایتکس که مایعی سفید کننده به شمار می‌رود و جز یکی از محصولات خط تولید مواد شوینده صنعتی می باشد. وایتکس، محلولی است حاوی درصدی از سدیم هیپوکلریت (NaOCl) محلول در آب. این نسبت بسته به مصارف مختلف، متفاوت است.
آب ژاول ماده‌ای سمی است. رنگ آن نزدیک به زرد و طعم و بوی آن تند است. خاصیت ضدعفونی‌کننده آب ژاول به دلیل تولید کلر آزاد می‌باشد. اگر با آب جوش ترکیب شود باعث آزاد شدن گاز کلر می‌شود. چنانچه به اشتباه نوشیده شود باید فوراً شیر نوشید.
فرایند تولید وایتکس
آب ژاول را از دمیدن گاز کلر درمحلول سدیم هیدروکسید تهیه می‌کنند. از جمله آزمایش‌هایی که روی آب ژاول انجام می‌شود تعیین مقدار «کلر آزاد» و تعیین مقدار NaOH است.[۲] «کلر آزاد» در اینجا اصطلاح است، چون در اینجا اکسیدکنندگی ناشی از یون هیپوکلریت است نه گاز کلر. طبق تعریف، «کلر آزاد» یک ترکیب سفیدکننده برابر مقدار کلری است که قدرت اکسیدکنندگی‌اش معادل قدرت هر مول از ترکیب موردنظر باشد.
آب ژاول محلولی ناپایدار است و در اثر حرارت و نور به تدریج خاصیت خود را از دست می‌دهد.
تولید به روش تزریق گاز کلر
Cl۲ + NaOH —-> NaClO + NaCl + H۲O
همان‌طور که از واکنش بالا پیداست، چنانچه گاز کلر را در محلول سود سوزآور وارد کنید، آب ژاول تولید می‌شود. تمامی مخازن و لوله‌های داخل آن که برای تولید مایع سفیدکننده بکار می‌روند باید از جنس PVC باشند، زیرا گاز کلر در مجاورت با رطوبت با هر فلزی ترکیب می‌شود؛ و باعث خوردگی آن می‌شود.
در داخل مخزن سود را می‌ریزند و از پایین گاز کلر را وارد می‌کنند. میل ترکیبی گاز کلر با سود بسیار زیاد است، به همین دلیل گاز کلر در خلال زمانی که از ته مخزن به سطح مخزن می‌رسد، جذب می‌شود.
در اینجاست که هرچه خروجی گاز کلر از سطح مخزن کمتر باشد نشاندهنده این است که واکنش دارد به خوبی صورت می‌گیرد.
آنچه در رابطه با تهیه آب ژاول به روش فوق اهمیت دارد، دقت در کنترل، به هنگام تولید آن است زیرا چنانچه تزریق کلر قبل از خاتمه عمل متوقف نشود، واکنش برعکس شده و بسرعت دما بالا می‌رود و محصول از بین می‌رود. حسگری که اپراتور واحد تولید آب ژاول را در قطع به موقع تزریق گاز کلر یاری می‌دهد ORP نام دارد و بر اساس اکسایش /کاهش کار می‌کند.
اگر pH به حدود ۱۲/۲ تا ۱۲ برسد واکنش پایان یافته‌است. از آنجائیکه هرچه محیط سردتر باشد واکنش نیز بهتر صورت می‌گیرد بایستی دقت شود تا دما از ۴۲ درجه سانتیگراد بالاتر نرود. در یک تولید نرمال، گاز کلر از حدود ۲۰ درجه شروع شده و در دمای ۴۲ درجه پایان می‌گیرد.
